Zdarza się, że małżonkowie w trakcie małżeństwa podejmują decyzję o założeniu firmy. Z reguły firmę zakładają w formie jednoosobowej działalności gospodarczej na jednego z małżonków. Przez lata firma nie tylko staje się rozpoznawalna na rynku, ale również powiększa swój majątek o kolejne ruchomości (np. samochody, maszyny, wyposażenie) oraz nieruchomości (np. kolejne lokale usługowe). Zatem, czy po rozwodzie można podzielić taki majątek skoro jest to majątek firmy, a na dodatek firma jest założona na jednego z małżonków ? Oczywiście, że tak zaznacza Paweł Kraśniej z Kancelarii Adwokackiej Praga Północ!
Firma prowadzona w formie jednoosobowej działalności gospodarczej w całości wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków, o ile została założona w trakcie trwania małżeństwa. Jeżeli firma została założona przed zawarciem małżeństwa, wówczas podziałowi podlegają inwestycje poczynione z majątku wspólnego małżonków na majątek jednego z nich.
W praktyce podział firmy może nastąpić na dwa sposoby: 1) przyznanie firmy jednemu z małżonków ze spłatą drugiego lub 2) sprzedaż firmy stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Należy przy tym pamiętać, że podziałowi podlegają wyłącznie aktywa firmy, co oznacza, że zadłużenie firmy nie jest brane pod uwagę przy podziale majątku.
W tego typu sprawach istotne jest ustalenie wartości firmy. Z zawartej w art. 551 k.c. definicji przedsiębiorstwa wynika, że jest ono zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. W doktrynie podkreśla się, że wymienienie na pierwszym miejscu składników niematerialnych służy podkreśleniu roli, jaką odgrywają właśnie niematerialne elementy przedsiębiorstwa, takie jak klientela i ustalona renoma przedsiębiorstwa (tzw. goodwill), bez których nie mogłoby ono osiągać zysków ani prawidłowo funkcjonować. Zwrócił na to uwagę również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 lutego 2005 r., sygn. akt I CK 569/04, przyjmując, że goodwill oznacza dodatkową wartość, jaką można przypisać aktywom dzięki ich zorganizowaniu i wspólnemu wykorzystaniu. Znaczenie gospodarcze takich wartości jak klientela i ustalona renoma objawia się przewagą rynkową przedsiębiorcy, przez co wpływa na wartość całego przedsiębiorstwa. O wartości przedsiębiorstwa przesądza bowiem jego potencjał materialny, ustalona renoma i pozyskana klientela (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2016r., sygn. akt V CSK 299/15).
W sprawach o podział majątku, w których dochodzi do podziału firmy należy szczególną uwagę położyć na materiał dowodowy, który pozwoli stronom albo podwyższyć wartość firmy albo ją obniżyć. Końcowy wynik sprawy będzie zatem zależał od tego, jaką inicjatywą dowodową oraz argumentacją prawną wykażą się małżonkowie w trakcie trwającego postępowania sądowego.
Dodaj komentarz